W czwartek, 29 września 2022 r., Wojewoda Kujawsko-Pomorski oznakował grób niezwykłych nakielan: Anastazji i Klemensa Pufal, członków Delegatury Rządu na Kraj na Pomorzu, dzięki których działalności ocalało wielu więźniów różnych obozów.
Polskie Państwo Podziemne w czasie II wojny światowej najczęściej kojarzy się ze śmiałymi akcjami wywiadowczymi, dywersyjnymi i walkami partyzanckimi. Dużo mniej znanym frontem było niesienie pomocy osobom represjonowanym. W tej działalności specjalizowała się nakielska rodzina, Anastazja z domu Stelmach i Klemens Pufal.
Wicewojewoda Radosław Kempiński w czwartek na nakielskim cmentarzu dokonał aktu oznakowania grobu rodziny Pufal. W ten sposób oddał hołd zasłużonym nakielanom. Na uroczystości obecni byli m.in.: pełnomocnik wojewody Jarosław Jakubowski, ppłk. Zenon Mroch z 8. Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej, kapelan ks. ppor. Marek Pruszkowski, dyrektor Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle. Rodzinę reprezentowały: synowa Janina Pufal (żona Mariana) i wnuczka Ewa Pufal-Łukasińska. Rodzina otrzymała akt nadania tabliczki „Żołnierz Armii Krajowej”.
Anastazja Stelmach urodziła się 28.02.1902 r. Poślubiła Klemensa Pufala 5 czerwca 1923 r. Małżonkowie zamieszkali w Nakle, w domu należącym do parafii pw. św. Wawrzyńca. Mąż był organistą, Anastazja pracowała w biurze parafialnym.
Anastazja została zaprzysiężona na członka Delegatury Rządu na Kraj na Pomorzu, najpierw od 1940/41- 1942 w obwodzie „Bit” (Bydgoszcz - Inowrocław - Toruń), a od 1943 do 1945 r. w Inspektoracie III (Sępolno - Chojnice - Tuchola - przejściowo Wyrzysk - /obwód wydzielony - „Knieja” - Skórcz - /Puszcza Tucholska część). Była kierownikiem Referatu Opieki Społecznej na powiat Wyrzysk i przyległe rejony. Do jej zadań należało organizowanie pomocy jeńcom wojennym i ich rodzinom oraz osobom represjonowanym. Szczególnym zadaniem było niesienie pomocy więźniom pobliskiego obozu Potulitz/Lebrechtsdorf (Potulice). Organizowała dostarczanie paczek żywnościowych, zapomóg finansowych itp. W latach 1943-45 pełniła także funkcję łączniczki Inspektoratu III z wyższymi szczeblami dowodzenia oraz organizowała punkty kontaktowe.
Klemens Pufal, zaprzysiężony w 1941 r. przez Antoniego Antczaka (delegata Rządu na Pomorze), został desygnowany przez mjra Stefana vel Szczepana Łukowicza na przyszłego starostę powiatu Wyrzysk.
Synowie: Marian (r. 1929) i Zbigniew (r. 1924) również działali w strukturach niepodległościowych. Marian spoczywa na cmentarzu w Inowrocławiu. Akt oznaczenia grobu odbył się 24 lutego br., w rocznicę przekształcenia ZWZ w AK. Zbigniew spoczywa w Gliwicach.
Fotografie Anastazji i Klemensa Pufal ze zbiorów Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu, zawacka.pl
Fot. Tomasz Pasieka
